សិវៈ ១០១០-៥០ រចនាបទបាពួន (១០១០-១០៨០), កម្ពុជា

ថ្ងៃនេះ ទើបស្គាល់សេវាកម្មថ្មីមួយទៀតរបស់ ហ្គូហ្គល មានឈ្មោះថា Google Art Project ក៏ផ្តើមចូលមើលលេងៗ ។ សាកវាយពាក្យ Cambodia ក្នុងប្រអប់ស្វែងរក ក៏លេចចេញលទ្ធផលមួយ គឺរូបចម្លាក់ព្រះសិវៈ រចនាបទបាពួន ចាប់អារម្មណ៏ ខ្ញុំក៏ធ្វើការបកប្រែក្រៅផ្លូវការ ដើម្បីបានបងប្អូន ទទួលជ្រាបដឹង។

ភាពស្រស់ឆើតឆាយ លក្ខណៈទ្រវែង សមសួននៃរូបចម្លាក់នេះ ក៏ដូចជាសំពត់ផ្នត់ៗ នេះគឺជាលក្ខណៈរូបចម្លាក់កម្ពុជា រចនាបទបាពួន។ រចនាបទបទយកឈ្មោះតាម ប្រាសាទដ៏សំខាន់នា ស.វ ទី១១ គឺប្រាសាទបាពួន។ មានទីតាំងនៅបណ្តុំអង្គរធំ សៀមរាបបច្ចុប្បន្ន ប្រាសាទបាពួនត្រូវបានកសាងឡើង ជាគំរូទេវកថា ភ្នំមេរុ  ចំណុចកណ្តាលនៃចក្រវាឡហិណ្ឌូ។ រូបចម្លាក់ទាំងពុទ្ធសាសនា ក៏ដូចជាហិណ្ឌូសាសនា ត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមរចនាបទនេះ។ ហើយ ការបង្កើតរូបចម្លាក់ ចេញពីសំរិទ្ធនៅបាពួន ក៏បានបង្ហាញនូវ ហត្ថកោសល្យដ៏មានជំនាញពិសេស។

សិវៈ និងវិស្នុ គឺជាអទិទេពដ៏មានប្រជាប្រិយភាពនៅកម្ពុជា អំឡុងសម័យអង្គរ។ កង្វះនៃការសម្មត និងទទួលស្គាល់ដ៏ត្រឹមត្រូវ ធ្វើអោយមានការលំបាកដល់ការបញ្ជាក់ភិនភាគ នៃរូបចម្លាក់ស្រោបមាសមួយនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ ភ្នែកទី៣នៅលើថ្ងាសរូបចម្លាក់នេះ អាចអោយសន្និដ្ឋានបានថា គឺព្រះសិវៈ។ ជាទូទៅម្រាមដៃស្តាំ អាចកាន់លំពែង ដែលជានិម្តិត្តសញ្ញាដ៏សំខាន់ របស់ព្រះសិវៈ។ ប្រស្រីភ្នែកទី៣នៃអទិទេព ចឹញ្ចើម និងពុកចង្ហា ត្រូវបានដាំដោយកញ្ចក់ខ្មៅ ខណៈពេលប្រាក់ ត្រូវបានប្រើសំរាប់ផ្នែកសរ នៃភ្នែក។ អក្សរចារិកនៅបាត ខាងក្រោមរូបចម្លាគ់បានបញ្ជាក់ថា ចម្លាក់នេះត្រូវបានបញ្ជាអោយកសាងដោយ ព្រះនាងវីរៈលក្មស្មី មហេសីព្រះបាទសូរ្យវវ្ម័នទី១ ដែលគ្រងរាជនៅឆ្នាំ ១០០២-៥០។

Text © National Gallery of Australia, Canberra 2010

From: Ron Radford (ed), Collection highlights: National Gallery of Australia, National Gallery of Australia, Canberra, 2008